Jaloezie, afgunst en competitie
Jaloezie is een essentiële emotie. Zonder jaloezie zouden we niets leren. Immers, juist doordat je anderen iets ziet doen, wat jij ook zou willen doen of kunnen ga je het zelf proberen. En doordat je gevoelens van jaloezie kent, doe je beter je best om iets te kunnen, iemand te behouden of iets te verwerven. Je kunt onderscheid maken tussen jaloezie voorkomend uit wat een ander heeft of kan en jaloezie in een (liefdes)relatie.
Jaloezie is altijd een oproep tot actie en komt voort uit eigen ontevredenheid.. Wat vertelt het me en hoe wend ik het aan om mezelf, mijn omstandigheden en/of mijn relaties te verbeteren? Jaloezie in de liefde of vriendschap kan ontstaan door een gevoel van tekort. Als je ervaart dat liefde voor één, niet betekent dat er minder voor anderen is, verdwijnt het. |
|
Jaloezie in een relatie is gezond. Het is een graadmeter voor hoe graag jij bij jouw geliefde of vriend/vriendin bent. Als je het moeilijk vindt om hem/haar te delen, betekent dit in het goede geval dat je zélf graag bij hem/haar bent. Duurt het gevoel van jaloezie echter langer voort dan circa 90 seconden nadat je iets merkt of hoort, dan komt dat wellicht omdat de jaloezie terecht is en je dit op een onderbewust niveau voelt (je partner blijkt vreemd te gaan of in ieder geval gedrag te vertonen wat jou schaadt). Wat vaker voorkomt is dat je de emotie hebt vermengd met een eigen gevoel van onzekerheid of minderwaardigheid. "Misschien vindt hij haar wel leuker dan mij" of "Als hij maar niet om zich heen aan het kijken is, omdat hij mij wil verlaten." Of dat je het baseert op een eerdere negatieve ervaring van schending van jouw vertrouwen. Het is belangrijk dat je dit bij jezelf onderzoekt, want je kunt de ander met deze emotie verstikken en dan komt alsnog uit waar je je zo druk om maakt.
Laat jaloezie niet tussen jou en je kind komen. Kinderen voelen emoties aan en zijn loyaal aan de ouders. Ze begrijpen niet dat jij door jaloezie negatief bent over iemand op wie zij dol zijn en komen dan in een spagaat. |
Een veel voorkomende vorm van jaloezie is jaloezie op de oppas, een schooljuf, je ex of een moeder van het vriendje van jouw kind. Kinderen zijn open en onbevangen en kunnen vol enthousiasme vertellen over wie ze lief vinden, maar ook heel hard zijn als ze jou even niet lief vinden. Realiseer je dat het voor je kind heel fijn is om mensen te hebben waar hij/zij dol op is en zie het als een teken dat ze veilig gehecht zijn, mede door jouw zorg en warmte. Als het structureel is kun je het zien als een teken tot actie: wat mist jouw kind in de relatie met jou en wat kun jij hierin verbeteren.
|
|
Als jaloeziegevoelens frequent voorkomen kan dit ongemerkt ontaarden in competitie. Competitie is gezond als het je drijft tot grotere hoogten en je elkaar niet schaadt, kortom als je naar jezelf en je eigen talenten blijft kijken. Drijven jouw competitieve gevoelens je ertoe om de ander te schaden, neer te halen, kleiner te maken of te hinderen, dan is het ongezonde competitie. Uiteraard geldt dat ook als de ander die neiging bij jou heeft. De enige mogelijkheid die dan resteert is te kijken naar de onderliggende emotie van jaloezie en waar die uit voortkomt. Alleen degene met de jaloerse gevoelens kan hieraan werken, de ander werkt daarbij alleen maar als olie op het vuur.
|
Competitie is leuk als je ook op elk moment een time out kunt nemen en elkaar successen gunt, net als bij sport. Is dat niet (langer) het geval, besteed dan je energie aan een andere relatie. |
Afgunst verhindert genot en dankbaarheid. Bescheidenheid en waardering van talenten van een ander kunnen dat voorkomen.. |
Jaloezie wordt nogal eens verward met afgunst. Dat je iemand niet gunt wat hij/zij heeft. Dat is een negatieve emotie die veel schade aanricht en weinig voordeel biedt. Uit evolutionair oogpunt is het immers juist goed als je je omringd weet met mensen die in staat zijn om veel talenten of bezittingen te verwerven. Dan is de kans groter dat je daarin mag meedelen, als je zelf deelt wat jij hebt.
|
Jaloezie wordt pas schadelijk als je je er niet van bewust bent, omdat je het als 'afkeurenswaardige emotie' in je schaduw hebt gestopt. De uitwerking daarvan is dat je anderen naar beneden gaat halen, in je hoofd of gewoon hardop, om je beter te voelen. Je gaat dan actief op zoek naar zwakheden van degene op wie je jaloers bent om je minder jaloers te voelen, terwijl diegene daar niet om vroeg en jouw jaloezie niet heeft beoogd of aangewakkerd (dat zit in jouzelf). Kijk dus je jaloerse gevoelens goed aan, zodat je ze positief kunt aanwenden door eigen actie en verbetering en niet negatief door een (onbewuste) verbale of non-verbale aanval op de ander.